Actividade do Organismo - Confederacion Hidrográfica del Miño-Sil

Inicio

Comunicación

Actividade do Organismo

CHMS

Secas

Detalles: Xoves, 23 Maio 2013

A seca é un fenómeno extremo caracterizado por un período de tempo con valores das precipitacións inferiores aos normais na área. Asóciase coa ausencia de auga nas súas distintas facetas: falta de choiva, carencia de humidade do chan, diminución de reservas en encoros e acuíferos, etc.

Aínda que na Demarcación do Miño-Sil a precipitación media case duplica a de España, a ausencia de regulación nalgúns dos principais sistemas de abastecemento de poboación expón problemas de escaseza ante as cíclicas situacións de seca con menoscabo do réxime de caudais ambientais.

Cabe distinguir os seguintes conceptos:

Escaseza: Situación de carencia de recursos hídricos para atender as demandas de auga previstas nos respectivos plans hidrolóxicos unha vez aseguradas as restricións ambientais previas.

Escaseza Estrutural: Situación de escaseza continuada que imposibilita o cumprimento dos criterios de garantía na atención das demandas recoñecidas no correspondente plan hidrolóxico.

Escaseza Conxuntural: Situación de escaseza non continuada que aínda permitindo o cumprimento dos criterios de garantía na atención das demandas recoñecidas no correspondente plan hidrolóxico, limita temporalmente a subministración de maneira significativa.

Seca: Fenómeno natural non predicible que se produce principalmente por unha falta de precipitación que dá lugar a un descenso temporal significativo nos recursos hídricos dispoñibles (definición 62 da instrución de planificación hidrolóxica, aprobada pola Orde ARM/2656/2008, do 10 de setembro).

Seca prolongada:Seca producida por circunstancias excepcionais ou que non puideron preverse razoablemente. A identificación destas circunstancias realízase mediante o uso de indicadores relacionados coa falta de precipitación durante un período de tempo e tendo en conta aspectos como a intensidade e a duración (definición 63 da instrución de planificación hidrolóxica).

Co obxectivo de minimizar os impactos ambientais, económicos e sociais en situacións de eventual seca, o Goberno de España aprobou, o 28 de novembro de 2018, o novo Plan Especial ante situacións de alerta e eventual seca ( PES), mediante a publicación no BOE da Orde TEC/1399/2018, do 28 de novembro (BOE do 26 de decembro de 2018) . Este plan substitúe e derroga ao anteriormente vixente aprobado mediante Orde MAM/698/2007, do 21 de marzo.

Este Plan Especial, que inclúe a análise desta demarcación, fai fincapé na necesidade de mellorar a xestión dos recursos hídricos durante as situacións de seca prolongada e escaseza na conca.

Este novo PES, presenta as seguintes novidades con respecto ao anterior:

1º) Diferéncianse os conceptos e diagnostícanse por separado a seca prolongada (falta de precipitacións e achegas) e a escaseza conyuntural (dificultades temporais (non continuadas para a atención de demandas).

2º) A escaseza estrutural (continuadas dificultades fronte a demandas, escaseza continuada), trátase no PH

3º) En coherencia introdúcese un dobre sistema de indicadores para diagnosticar estas dúas situacións.

4º) Úsase un sistema de indicadores máis robustos calibrados e axustados tendo en conta os episodios xa acaecidos.

5º) Defínense unidades de territoriais de seca e unidades territoriais de escaseza sendo estas as unidades de diagnóstico.

6º) Quedan perfectamente acoutadas as situacións de seca prolongada, clarificando a admisión da deterioración temporal do estado dunha masa de auga.

7º) Os indicadores de escaseza conxuntural darán lugar así mesmo a medidas para mitigar o impacto da mesma sobre os usos da auga.

8º) Concrétanse cando se producen as situacións excepcionais por seca extraordinaria, esclarecendo os supostos de emprego do artigo 58 do texto refundido da Lei de Augas.

9º) Mellora na coherencia entre os PES e os Plans Hidrolóxicos aprobados.

10º) Mellora da coordinación e cooperación entre administracións.

DOCUMENTACION :

PLAN ESPECIAL EN SITUACIÓNS DE ALERTA E EVENTUAL SECA NA DEMARCACIÓN HIDROGRÁFICA DO MIÑO-SIL (PES).

MEMORIA E ANEXOS

MEMORIA

ANEXO I. RÉXIME DE CAUDAIS ECOLÓXICOS MÍNIMOS EN SITUACIÓNS DE SECA PROLONGADA.

ANEXO II. LISTAXE DE UNIDADES DE DEMANDA.

ANEXO III. LISTAXE DE UNIDADES DE DEMANDA. MODELOS DE AQUATOOL.

ANEXO IV. ANÁLISE DE SECAS HISTÓRICAS. PERÍODO 1940-1983. ÍNDICE INP.

ANEXO V. ANÁLISE DE SECAS HISTÓRICAS. PERÍODO 1940-1991. ÍNDICE SPI 12.

ANEXO VI. ANÁLISE DE SECAS HISTÓRICAS. PERÍODO 1991-2007. ÍNDICE SPI 12.

ANEXO VII. ANÁLISE DE SECAS HISTÓRICAS. PERÍODO 2007-2017.ÍNDICE SPI 12.

ANEXO VIII. FICHAS AVALIACIÓN DOS IMPACTOS SOCIOECONÓMICOS.

ANEXO IX. PARTICIPACIÓN PÚBLICA.

ANEXO X. INFORME SOBRE As PROPOSTAS, OBSERVACIÓNS E SUXESTIÓNS.

PROPOSTAS, OBSERVACIÓNS E SUXESTIÓNS PRESENTADAS

Informe sobre as propostas, observacións e suxestións recibidas no proceso de consulta pública.

Propostas, observacións e suxestións recibidas e respostas enviadas.

Código	Interesado	Nº Observacións
001	Particular de Vega de Espinareda	9
002	Ríos del Bierzo	2
003	Iberdriola Generación, S.A.U.	6
004	Asociación de Traídas de Aguas (COXAPO)	3
005	Gas Natural Fenosa Generación, S.L.U.	7
006	Concello de Vigo	1
007	Fundación Nueva Cultura del Agua	1
008	Asociación Española de Hidrogeólogos, Asociación Internacional de Hidrogeólogos, Club del Agua Subterránea	4
009	SEO Birdlife	1
010	Asociación de Empresarios Gandeiros e Agricultores da Limia (ADEGAL)	6
	TOTAL	40

AVALIACIÓN AMBIENTAL ESTRATÉXICA

DOCUMENTO AMBIENTAL ESTRATÉXICO

INFORME AMBIENTAL

PUBLICACIÓN BOE INFORME AMBIENTAL

OUTROS DOCUMENTOS

INFORME DA DIRECCIÓN XERAL DA AUGA

RESUMEN PLAN ESPECIAL DE SECA

ACORDO XUNTA DE GOBERNO

INFORME PRECEPTIVO DO CAD

EXPLICACIÓN DE VOTO IBERDROLA

PLAN ESPECIAL DE SECA ANO 2007 ( Orde MAM/698/2007, do 21 de marzo ). DERROGADO POLA ORDE TEC/1399/2018, do 28 de novembro (BOE do 26 de decembro de 2018)

Fenómenos Extremos

Detalles: Xoves, 23 Maio 2013

Seca A seca é un fenómeno extremo cuxos límites xeográficos e temporais son difíciles de determinar, puidendo converterse nun desastre natural cando non existe capacidade de xestión dos recursos hídricos.

Supón unha anomalía transitoria, máis ou menos prolongada, caracterizada por un periodo de tempo con valores de precipitacións inferiores ás normais na área. A causa inicial de toda seca é a escasez de precipitacións (secas meteorolóxica)o que deriva nunha insuficiencia de recursos hídricos (seca hidrolóxica) precisos para abastecer a demanda existente.

Enténdese por inundación o anegamento dun terreo. Fenómeno que pode producirse por fortes ou prolongadas precipitacións ou por o desxeo.

En relación a posibles avenidas é preciso ter en conta a acción descontrolada do home, en canto a presión crecente sobre as concas, sobre todo urbanística, reduce día a día o espazo fluvial, incrementando os riscos de posibles inundacións.

Plan Hidrolóxico de 1998 - Derogado

Detalles: Xoves, 23 Maio 2013

El anterior Plan Hidrológico de cuenca fue aprobado por el Real Decreto 1664/1998, de 24 de julio, y tenía por objeto ser el instrumento técnico para desarrollar y aplicar los contenidos de la Ley de Aguas y demás disposiciones legales en el ámbito territorial del Plan.

Plan Norte 1.

Documentación Técnica.

Caudais Ecolóxicos

Detalles: Xoves, 23 Maio 2013

O establecemento dun réxime de caudais ecolóxicos é, na actualidade, unha ferramenta practicamente imprescindible na xestión das concas hidrográficas.

O número de infraestruturas hidráulicas construídas sufriu un enorme incremento nas últimas décadas, como resposta á demanda crecente de recursos hídricos orixinada polo desenvolvemento agrícola, industrial e urbano. Estímase que a nivel mundial existen máis de 45.000 grandes presas, das cales unhas 1.200 se encontran en España, valor que sitúa o noso país entre os cinco países do mundo con maior capacidade de encoro (uns 56.000 Hm3).

Por iso, xustifícase plenamente a necesidade de adoptar réximes de caudais ecolóxicos, o que queda xa patente na Orde ARM/2656/2008, do 10 de setembro pola que se aproba a Instrución de Planificación Hidrolóxica (IPH). Nela queda posto de manifesto que os caudais ecolóxicos non son un uso, senón unha restrición previa á explotación.

Un caudal ecolóxico ha de ser representativo da variabilidade natural do réxime de caudais do río e haberá de considerar o correcto funcionamento das diversas compoñentes asociadas ao ecosistema fluvial, entre as que cabe destacar a flora e fauna propias deste.

A IPH define no seu apartado inicial ao caudal ecolóxico, como "aquel caudal que contribúe a alcanzar o bo estado ou bo potencial ecolóxico nos ríos ou nas augas de transición e mantén, como mínimo, a vida piscícola que de xeito natural habitaría ou puidera habitar no río, así como a súa vexetación de ribeira. "

A IPH (Instrución de Planificación Hidrolóxica) propón: "Para comprobar que os caudais obtidos por medio da análise das series históricas teñen unha correspondencia coa fauna existente, proponse realizar un contraste mediante a aplicación de métodos de modelaxe de hábitat en tramos representativos baseados na simulación hidráulica adaptada ao uso de curvas de preferencia do hábitat para as especies obxecto, permitindo obter curvas que relacionen o hábitat potencial útil co caudal. "

O obxectivo desta análise é a comparación da dispoñibilidade de hábitat entre o réxime natural e o réxime proposto.

Estudo de Caudais ecolóxicos

Desenvolveuse un estudo para o establecemento do réxime de caudais ecolóxicos e das necesidades ecolóxicas de auga das masas de auga superficiais continentais e de transición da parte española da Demarcación Hidrográficas do Miño-Limia, avaliación do hábitat acuático "RHYHABSIM" e "RIVER2D", para as masas estratéxicas da Demarcación do Miño-Sil.

O obxectivo do traballo era establecer as metodoloxías de traballo a desenvolver para o establecemento dun réxime de caudais ecolóxicos na Demarcación do Miño- Sil.

A metodoloxía fai referencia á determinación dos caudais mínimos, se ben o réxime que se haberá de definir, terá outras consideracións, tales como caudais máximos a definir, taxas de cambio, caudais xeradores, réxime a adoptar en secas, etc.

Así pois, os traballos para a definición dos caudais ecolóxicos efectuáronse en todas as masas das demarcacións por métodos hidrolóxicos e nunha selección delas por métodos hidrobiológicos. Estas últimas dividíronse en dous grupos, estratéxicas e non estratéxicas, entendendo por tales, aquelas que maior repercusión poden ter nos Balances dos Plans Hidrolóxicos en redacción actualmente. Na Demarcación do Miño-Sil hai un total de 270, das cales se simularon 21 (sendo 7 delas estratéxicas).

Criterios de valoración

Os métodos hidrolóxicos para obter a distribución temporal de caudais mínimos, están baseados nalgún dos seguintes criterios, diferenciándose polo menos dous períodos hidrolóxicos homoxéneos, que no caso do presente estudo, foi unha diferenciación mensual:

a) A definición de variables de centralización móbiles anuais de orde única, identificadas pola súa significación hidrolóxica (21 e 25 días consecutivos, por exemplo), ou de orde variable, coa finalidade de buscar descontinuidades do ciclo hidrolóxico. Para a detección de medidas de centralización de orde variable, utilizouse o método do caudal básico, baseado na metodoloxía desenvolvida pola. Palau, e colaboradores (media móbil de 100 días).

b) A definición de percentís entre o 5 e o 15% a partir da curva de caudais clasificados, que permitirán definir o albor habitual do caudal mínimo. Nos métodos hidrobiológicos, o esquema conceptual da metodoloxía de modelización do hábitat parte de dous puntos básicos:

As curvas de preferencia da fauna

Un modelo hidráulico fluvial

Os caudais máximos non deben ser superados na xestión ordinaria das infraestruturas hidráulicas, co fin de limitar os caudais circulantes e protexer así ás especies autóctonas e estadios máis vulnerables a estes caudais. Os caudais artificialmente altos e continuados poden reducir as poboacións piscícolas dos estadios e especies máis sensibles por esgotamento ao superar as velocidades críticas, producindo o seu desprazamento cara a augas abaixo ou mesmo a súa morte.

É recomendable durante a xestión ordinaria non superar as Velocidades Críticas (Vcrit) ou velocidade de esgotamento, asegurando o mantemento dunhas condicións medias no medio fluvial asimilables ás velocidades optimas de desprazamento (velocidades ás que o peixe é capaz de desprazarse grandes distancias mantendo un custo enerxético de desprazamento mínimo).

Taxas de cambio. As taxas de cambio refírense á rapidez coa que se producen os cambios dunhas magnitudes a outras, afectando á capacidade de resposta da biota.

Caudal xerador: caudal que regula a estrutura xeomorfolóxica de das canles, evitando o seu progresivo estreitamento e colonización.

O concepto de "Hábitat Potencial Útil".

Fundindo ambas as dúas ideas, o modelo hidráulico, que simula as condicións dos distintos segmentos do río en función dos caudais circulantes e o valor potencial do hábitat fluvial, que nos indica as condicións nas que se van encontrar as especies que poden estar presentes, chégase ao concepto do Hábitat Potencial Útil, ferramenta coa que se formulará o réxime ambiental de caudais.

O axuste mediante a modelaxe da idoneidade do hábitat baseouse na simulación hidráulica adaptada ao uso de curvas de preferencia do hábitat para a especie ou especies obxectivo, como indica a IPH. Para iso, realizáronse as correspondentes modelizacións en 1 D co programa Rhyhabsim (Ian G. Jowett, NIWA, NZ); e en 2 D co RIVER2D da Universidade de Alberta (Steffler, 2002), nalgunhas das masas non vadeables.

Plan Hidrolóxico vixente

O Plan Hidrológico de Demarcación vixente aprobado polo Consello de Ministros na súa reunión do día 8 de xaneiro de 2016 (Real Decreto 1/2016, de 8 de xaneiro) establece no seu Capítulo III: Régimenes de caudais ecolóxicos e outras demandas ambientais (artigos 9 ao 14) e no seu apéndice 6 o réxime de caudais ecolóxicos.

Caudais ecolóxicos na demarcación hidrográfica do Miño-Sil 2015-2021

Capítulo IV caudais ecolóxicos

Establecemento de rexímenes de caudais ecolóxicos nas masas de auga da Demarcación Hidrográfica do Miño-Sil

Información relacionada:

Common implementation strategy for the Water Framework Directive (2000/60/ec). Guidance Document No 8. Public Participation in Relation to the Water Framework Directive. Active involvement, Consultation, and Public access to information (WP3). Publicado por European Environment Agency (EEA) ISSN: 1725-1087. ISBN 92-894-5128-9.

http://circa.europa.eu/Public/irc/env/wfd/library?l=/framework_directive/guidance_documents/guidancesnos8spublicspar/_EN_1.0_&a=d

Medidas Complementarias

Detalles: Xoves, 23 Maio 2013

As Medidas Complementarias son aquelas que en cada caso deben aplicarse con carácter adicional para a consecución dos obxectivos medioambientais ou para acadar unha protección maior das augas.

Pertencen aos seguintes grupos: